Nguyễn Trãi danh nhân văn hóa thế giới, một nhà tư tưởng lớn của dân tộc. Sinh ra trong một giai đoạn mà lịch sử dân tộc có những biến động to lớn. Chính thực tiễn lịch sử đó đã hình thành nên ở Nguyễn Trãi con người tài, đức vẹn toàn. Tư tưởng uyên bác của ông thể hiện trên các lĩnh vực: Chính trị, quân sự, văn hóa, yêu nước, thân dân, nhân văn,.... Trong đó tư tưởng yêu nước nổi lên hàng đầu. Trong giai đoạn 1407 -1442, trước thực tiễn đất nước bị quân xâm lược chiếm đóng, tư tưởng yêu nước của ông lúc này là đoàn kết nhân dân đánh đuổi quân xâm lược. Khi đất nước thái bình – yêu nước là xây dựng cuộc sống ấm no hạnh phúc. Trong khuôn khổ bài viết này tác giả đi phân tích tư tưởng yêu nước của Nguyễn Trãi trong thời kỳ đấu tranh giải phóng đất nước và thời kỳ xây dựng bảo vệ tổ quốc.