Sau cách mạng tháng Tám năm 1945, Việt Nam phải đối diện với muôn vàn khó khăn: Kinh tế nghèo nàn, lạc hậu; trên 90% dân số mũ chữ, nhiều hủ tục lạc hậu vẫn còn tồn tại trong đời sống nhân dân; các thế lực chống phá cách mạng trong và ngoài nước tìm mọi thủ đoạn để tiêu diệt Nhà nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa còn non trẻ. Từ thực tiễn đất nước ta lúc đó, Hồ Chí Minh đã đánh giá đúng vai trò to lớn của tầng lớp trí thức xã hội cũ. Đồng thời, sử dụng đội ngũ này một cách hiệu quả vào sự nghiệp “Kháng chiến, kiến quốc” của Việt Nam lúc bấy giờ. Đảng Cộng sản Việt Nam đã và đang tiếp thu một cách biện chứng tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về việc sử dụng đội ngũ trí thức phục vụ cho công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội, đặc biệt là việc xây dựng, đào tạo đội ngũ trí thức Việt Nam hiện nay đáp ứng tốt yêu cầu sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế. Trong bài viết này, tác giả tập trung phân tích quan điểm và thực tiễn sử dụng đội ngũ trí thức trong xã hội cũ của Chủ tịch Hồ Chí Minh, những kết quả của Việt Nam đạt được trong việc huy động, kêu gọi trí thức kiều bào phục đất nước trong thời kỳ đổi mới.